Decydując się na rozpoczęcie działalności na własny rachunek, koncentrujemy się przede wszystkim na tym co i jak chcemy robić. Forma prawna planowanego biznesu schodzi na dalszy plan – uważamy ją albo za mało istotną, albo za czynność techniczną, która nie wymaga głębszych przemyśleń. Takie założenie ma swoje uzasadnienie – przecież to nie forma prawna będzie generować nam przychody i zapewni funkcjonowanie biznesu, więc nie musi być traktowana priorytetowo. W zdecydowanej większości przypadków takie podejście nie będzie się wiązało z żadnymi ryzykami w przyszłości. Są jednak pewne wyjątki. Jaka będzie optymalna forma prowadzenia firmy?
Spis treści
Optymalna forma prowadzenia firmy przy wielu osobach – spółka
Pierwszym jest sytuacja, kiedy biznes rozkręcamy razem z innymi osobami. Nawet jeżeli dziś jesteśmy zgodni, mamy wspólną koncepcję i razem chcemy ją realizować, to nie oznacza to, że taki błogostan będzie trwał wiecznie. W sytuacji różnicy zdań, albo poważniejszego konfliktu brak jasnych i konkretnych zasad współpracy tylko utrudni rozwiązanie konfliktu, powodując impas decyzyjny. Tajemnicą poliszynela jest, że umowy pisze się na złe czasy, a faktem jest, że transparentne i spisane zasady – nawet z rodziną, czy najlepszym przyjacielem – ułatwiają prowadzenie biznesu.
Spółka cywilna
Skoro już zdecydowaliśmy się na prowadzenie biznesu w formie spółki, to pozostaje nam zastanowić się, jaką spółkę chcemy prowadzić. Najprostszą koncepcją będzie spółka cywilna, która nie wymaga żadnych szczególnych form. Spółkę cywilną łatwo zawiązać. Równie łatwo ją także rozwiązać. Może się to wiązać z problemami dotyczącymi rozliczenia wspólnego biznesu – wkładów, podziału zysków oraz własności poszczególnych aktywów wchodzących do „majątku spółki”. Jeżeli po kilku latach działalności rozwiążemy spółkę cywilną, a nasza firma brała udział w postępowaniach o udzielenie przetargu, to nowo powstały podmiot nie będzie się legitymował odpowiednią historią i nie będzie mógł brać udziału w przetargach publicznych.
Spółki prawa handlowego
Bardziej zaawansowanymi formami prowadzenia wspólnej działalności są osobowe spółki prawa handlowego. Będą to odpowiednio spółka jawna, komandytowa, partnerska oraz komandytowo-akcyjna. Powstanie takiej spółki będzie wiązało się z dodatkowymi formalnościami jak chociażby rejestracja spółki w sądzie. Nie opóźni to jednak znacznie momentu rozpoczęcia biznesu. Od momentu zawarcia umowy spółki, a przed jej zarejestrowaniem spółka może działać jako „spółka w organizacji” – oznacza to, że czas rejestracji spółki nie będzie negatywnie wpływał na możliwość funkcjonowania biznesu. Pozostaje tylko pytanie, która z powyższych spółek osobowych będzie najwłaściwsza.
Spółka komandytowa
Spółka jawna to najlepszy wybór w sytuacji, gdy wspólnicy w równych częściach uczestniczą w nowym biznesie. Każdy w równym stopniu wnosi wkłady i każdy ma prawo podejmowania decyzji. Spółka komandytowa, będzie dobrym rozwiązaniem w sytuacji, gdy udziały jednego wspólnika (albo grupy wspólników) będą istotnie większe aniżeli drugiego (lub drugiej grupy). Logiczną konsekwencją takiej formy, będzie też zdecydowanie większy wpływ na prowadzenie spraw spółki przez tych wspólników, którzy mają większy udział, tzw. komplementariuszy. Spółka partnerska będzie natomiast dobrym rozwiązaniem dla wspólników zamierzających wykonywać wspólnie tzw. wolny zawód. Jest więc to forma prawna dedykowana lekarzom, architektom, aptekarzom, inżynierom budownictwa i innym.
Spółka z o.o. lub spółka akcyjna
Przedsiębiorstwo można również prowadzić w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnej. Jest to jednak opłacalne dopiero od pewnej skali biznesu. W przypadku prowadzenia małego lub mikro przedsiębiorstwa, taka forma prawna prowadzenia firmy będzie nieoptymalna podatkowo i kosztowo. Zaletami takich spółek jest jednak ograniczenie ryzyka finansowego, gdyż żaden ze wspólników nie odpowiada swoim majątkiem prywatnym, a jedynie kwotą, którą zainwestował jako wkład. Istotnym jest, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może stanowić alternatywę dla prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Jest to bowiem spółka która może mieć tylko jednego wspólnika.
Optymalna forma prowadzenia firmy jednoosobowo
Tu dochodzimy do drugiego wyjątku. Sytuacji, kiedy decydujemy się na jednoosobowe prowadzenie działalności w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Będzie ona najlepszą formą wtedy, gdy chcemy ograniczyć ryzyko strat do zainwestowanego kapitału, albo gdy już w momencie rozpoczęcia działalności zakładamy sprzedaż przedsiębiorstwa w przyszłości. Jest to również odpowiednia forma prawna, jeżeli rozpoczynamy działalność jako start-up i będziemy potrzebowali zaangażowania zewnętrznych inwestorów. Wadą spółki z ograniczoną odpowiedzialnością są koszty jej funkcjonowania polegające na prowadzeniu pełnej księgowości, oraz mało atrakcyjna forma podatkowa, bowiem chcąc wypłacić zysk w formie dywidendy najpierw zapłacimy podatek dochodowy od osób prawnych, a następnie podatek od dywidendy.
Optymalna forma prowadzenia firmy ze wsparciem prawnika
Warto również pamiętać, że w przypadku, gdy decydujemy się na prowadzenie działalności w formie spółki, warto skorzystać z pomocy wykwalifikowanego prawnika – adwokata lub radcy prawnego, a także doradcy podatkowego. Pozwoli nam to dokonać wyboru najbardziej optymalnej formy prowadzenia biznesu, a także zabezpieczy przed ryzykami w przyszłości.