Artykuły

Kiedy jednoosobowemu przedsiębiorcy będzie przysługiwał status konsumenta?

Jeszcze kilka miesięcy pozostało do wejścia w życie nowelizacji kodeksu cywilnego, która przyzna w niektórych sytuacjach jednoosobowemu przedsiębiorcy status konsumenta. Kiedy wchodzi zmiana? Czy przy każdej transakcji jednoosobowemu przedsiębiorcy będzie przysługiwał status konsumenta? O tym wszystkim dowiedzą się Państwo z poniższego materiału.

Data wejścia zmian w życie.

Większość zmian w ustawie o prawach konsumenta i Kodeksie cywilnym wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2021 roku i od tego dnia w niektórych przypadkach jednoosobowy przedsiębiorca otrzyma nowe uprawnienia, dotychczas zarezerwowane wyłącznie osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (konsument).

Zmiany…

• Nowe prawa przedsiębiorcy z tytułu rękojmi

Od 1 stycznia 2021 r. przepisy zawarte w dziale rękojmia za wady kodeksu cywilnego, będą miały zastosowanie również do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy będzie wynikało, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Ustalenie „charakteru zawodowego” dokonywane będzie na podstawie zawartych kodów PKD (określając rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej) w wpisie w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG).  Niewykluczone, że może pojawić się problem interpretacyjny w zakresie ustalenia czy dokonywana czynność mieści się lub nie w jego profilu działalności. Zakwalifikowanie danej czynności do niezawodowego charakteru otworzy kontrahentowi prawo do zgłaszania roszczeń przysługujących dotychczas konsumentom.

 

Przykład

Dentyście, któremu popsuł się sprzęt komputerowy będzie przysłuchiwało takie same prawa w zakresie rękojmi jak konsumentom.

• Termin na zbadanie sprzedanej rzeczy

Zasadą jest, że przy sprzedaży między przedsiębiorcami kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a w przypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu. Od 1 stycznia 2021 r. powyższa zasada nie będzie miała zastosowania do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy  będzie wynikało, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. W powyższym przypadku będą miały zastosowanie przepisy dotychczas zarezerwowane dla konsumentów.

• Co z wyłączeniem rękojmi względem przedsiębiorcy.

Co do zasady strony umowy mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć. Jeżeli kupującym jest konsument, ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest dopuszczalne jednak tylko w przypadkach określonych w przepisach szczególnych.  Nowelizacja kodeksu cywilnego nie wyłącza możliwości wyłączenia w drodze umowy uprawnień z tytuły rękojmi wobec innego przedsiębiorcy.

• Powoływanie się na niedozwolone klauzule (klauzule abuzywne) również przez przedsiębiorców

Zgodnie z nowymi przepisami[1],  przepisy dotyczące konsumenta dotyczące między innymi stosowania klauzul abuzywnych  stosuje się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Zgodnie z powyższym osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą może powoływać się na niedozwolone klauzule umowne gdy zawarta umowa, nie ma dla niej charakteru zawodowego.

Ustawa o prawach konsumenta – odstąpienie od umowy zawieranej na odległość

Nowelizacja wprowadza również zmiany do ustawy o prawach konsumentach. Dotychczasowe przepisy dające prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość będą miały zastosowanie do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Powyższa nowelizacja przyznaje jednoosobowej firmie, możliwość odstąpienia od umowy zawieranej na odległość w terminie 14 dni kalendarzowych bez podawania żądnych przyczyn. Jednak nie w każdej sytuacji właściciel jednoosobowej firmy będzie mógł odstąpić od umowy zawartej na odległość. Takie prawo nie będzie przysługiwało w umowach np. 1) w której przedmiotem świadczenia jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu lub mająca krótki termin przydatności do użycia; 2) w której cena lub wynagrodzenie zależy od wahań na rynku finansowym, nad którymi przedsiębiorca nie sprawuje kontroli, i które mogą wystąpić przed upływem terminu do odstąpienia od umowy; 3) w której przedmiotem świadczenia są nagrania dźwiękowe lub wizualne albo programy komputerowe dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu

Od kiedy stosować zmiany.

Zgodnie z przepisami temporalnymi nowe przepisy wprowadzone nowelizacją będą stosowane wyłącznie do umów zawartych od dnia 1 stycznia 2021 r., a zatem przepisy te nie będą miały zastosowania do umów zawartych do 31 grudnia 2020 r.

Podsumowanie

Zgodnie z uzasadnieniem ustawy powyższe zmiany mają na celu wyeliminować dysproporcję w zakresie praw i obowiązków podmiotów występujących w danej czynności prawnej. Przedsiębiorca dokonujący czynności prawnej z innym przedsiębiorcą, gdy nie dysponuje on odpowiednią wiedzą i doświadczeniem koniecznym do oceny przedmiotu tej czynności, nie może korzystać z ochrony konsumenckiej, mimo, że znajduje się w tym zakresie w tej samej sytuacji, w jakiej znajduje się konsument (z założenia podmiot nieprofesjonalny).

Przyznanie praw konsumenckich przedsiębiorcom nie jest rozwiązaniem korzystnym dla wszystkich, zwłaszcza że nowe regulacje muszę być wdrożone i stosowane przez sprzedawców. Zmiany w dużej mierze wpływają na umowy sprzedaży wszelkiego rodzaju dóbr, a największe zmiany dotkną sprzedaż internetową. Podmioty te powinny dostosować swoje regulaminy sprzedaży i inne dokumenty do nowych przepisów prawa.

[1] Art. 385⁵ Kodeksu cywilnego (obowiązującego od 1 stycznia 2021 r.)