Każdy przedsiębiorca przed rozpoczęciem swojej przygody w biznesie stał przed dylematem wyboru właściwej dla siebie formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej. Forma prawna firmy ma wpływ zarówno na koszty jej założenia i prowadzenia, jak również na zakres odpowiedzialności za zobowiązania przedsiębiorstwa. Kodeks spółek handlowych przewiduje aż sześć form prawnych prowadzenia działalności gospodarczej. Każda z nich ma swoje zalety i wady, dlatego też Kancelaria podejmie cykl prezentowania poszczególnych spółek. W niniejszym artykule zostanie omówiona spółka jawna, jako pierwsza spółka wymieniona w kodeksie spółek handlowych.
Spis treści
Spółka jawna – ogólne informacje
Spółka jawna jest osobową spółką prawa handlowego, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Taka spółka może być utworzona zarówno przez osoby fizyczne, jak i prawne (w tym spółki kapitałowe). Do założenia Spółki wymagane jest współdziałanie co najmniej dwóch wspólników. Umowa spółki jawnej powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Spółka jawna we własnym imieniu może nabywać prawa, nieruchomości, zaciągać zobowiązania oraz pozywać i być pozywaną.
Rejestracja i jej koszty
Spółka jawna tak jak i inne spółki osobowe powstaje z chwilą wpisania jej do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Krajowy Rejestr Sądowy (KRS). Koszty samej rejestracją spółki jawnej tj. opłata sądowa za wpis oraz ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (MSiG) wynosi 600,00 zł.
Spółka jawna zakładana przez Internet
Spółka jawna może być założona również przez Internet, co jest bardzo korzystne w szczególności dla osób, które chciałyby szybko zarejestrować spółkę i rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej. Koszty rejestracji spółki przez Internet jest też niższy od formy tradycyjnej i wynosi 350,00 zł.
Spółka jawna – jakie ma zalety?
Brak minimalnego kapitału założycielskiego
Kodeks Spółek handlowych nie określa dla spółki jawnej minimalnej wysokość kapitału założycielskiego wnoszonego do spółki przez wspólników. W rezultacie spółka jawna może być założona przy niewielkich nakładach finansowych. Oczywiście należy to od rozmiaru planowanego przedsięwzięcia. Wspólnicy samodzielnie podejmuję decyzje w przedmiocie wysokości wkładu. Przedmiot wkładu i jego wysokość określana jest w umowie spółki.
Forma zawarcia umowy spółki
Do zawarcia umowy spółki jawnej nie jest wymagana forma aktu notarialnego, co wiązałoby się z większymi kosztami np. w postaci ponoszenia taksy notarialnej. Kodeks spółek handlowych do zawarcia umowy spółki przewiduje formę pisemną pod rygorem nieważności. Nie wyklucza to możliwości zawarcia umowy spółki jawnej w formie aktu notarialnego, jeśli tak postanowią wspólnicy. Natomiast umowa spółki jawnej musi być zawarta w formie aktu notarialnego, gdy przedmiotem wkładu wspólnika do spółki jest nieruchomość.
Możliwość reprezentowania spółki przez każdego wspólnika
Kolejną zaletą spółki jawnej jest możliwość jej reprezentowania przez każdego ze wspólników.
Księgowość uproszczona
Do prowadzenia uproszczonej księgowości upoważnione są spółki jawne, w której wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne, o ile ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy nie przekroczyły co najmniej równowartości w walucie polskiej 2 000 000 euro. Spółki jawne, w których wspólnikiem jest osoba prawna, bądź inna spółka osobowa, są zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych niezależnie od ww. progu przychodów.
Spółka jawna to niski koszt założenia oraz niskie koszty obsługi księgowej spółki
Koszty zawarcia umowy spółki jawnej w zwykłej formie pisemnej, jak również koszty rejestracji spółki w KRS nie są wysokie.
Opodatkowanie podatkiem dochodowym tylko wspólników
Opodatkowanie podatkiem dochodowym podlegają tylko wspólnicy spółki jawnej. Spółka jawna nie jest podatnikiem podatku dochodowego.
Spółka jawna – jakie ma wady?
Zgłoszenie do KRS i chwila powstania Spółki
Jak już zostało wyżej wspomniane, spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Krajowy Rejestr Sądowy (KRS), a zatem działalność nie może być podjęta wcześniej niż w dzień wpisu spółki do KRS. Wspólnicy pozostają w niepewności w zakresie daty wpisu do KRS, co może nastąpić zarówno w ciągu 7 dni jak i 3 miesięcy. Oczekiwanie na możliwość rozpoczęcia działalności częstokroć jest bardzo uciążliwym ograniczeniem dla wspólników. Złożenie dokumentów do KRS wiąże się też z obowiązkiem uiszczenia opłaty 600,00 zł lub 350,00 zł w zależność od sposobu założenia spółki.
Odpowiedzialność wspólników całym swoim majątkiem osobistym
Wspólnicy spółki jawnej odpowiadają osobiście za zobowiązania spółki. Zgodnie z kodeksem spółek handlowych każdy wspólnik spółki jawnej odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia, całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami i ze spółką. Odpowiedzialność ta charakteryzuje się odpowiedzialnością osobistą, bezpośrednią, solidarną, subsydiarną i nieograniczoną.
Wspólnik spółki jawnej może ponosi odpowiedzialność za długi spółki jawnej całym majątkiem osobistym. Odpowiedzialności wspólników jest subsydiarna, przez co należy rozumieć, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki jawnej okaże się bezskuteczna.
Podsumowując wierzyciele spółki jawnej zaspokajają się w pierwszej kolejności z majątku spółki jawnej. Dopiero w dalszej kolejności z całego majątku osobistego wspólników spółki jawnej.
Wspólnik będący osobą fizyczną jest płatnikiem składek ZUS
Każdy wspólnik będący osobą fizyczną spółki jawnej, jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Wspólnik spółki jawnej jest traktowany przez ZUS jak przedsiębiorca. Wspólnik będący osobą fizyczną zobowiązany jest dokonać zgłoszenia siebie do ubezpieczeń w ZUS.
Podatek PCC
Zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowaniu podlega umowa spółki jawnej oraz jej zmiana. Stawka podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy spółki wynosi 0,5 % podstawy opodatkowania. Podstawę opodatkowania przy zawarciu umowy spółki jawnej stanowi wartość wkładów wniesionych do spółki jawnej.
Podsumowanie
Niewielkie koszty założenia spółki jawnej, nieskomplikowane zasady funkcjonowania dają duże korzyści prowadzenia działalności gospodarczej właśnie w tej formie.
Spółka jawna rekomendowana jest w szczególności dla przedsięwzięć prowadzonych przez wspólników mając duże zaufanie do siebie, firmy rodzinne, jak również dla osób, dla których liczy się relatywnie niewielki koszt założenia i prowadzenia działalności gospodarczej.
Jednakże przy zakładaniu spółki jawnej, nie można stracić z pola widzenia zakresu odpowiedzialności jakiej podlega wspólnik za zobowiązania spółki jawnej, co jest niewątpliwie największą wadę tej formy prawnej.