Mimo mocnego wyspecjalizowania grupy czynów zabronionych stanowiących przedmiot regulacji prawa karnego skarbowego, podmioty jego ochrony mają bardzo rozległy zakres działalności. Objętościowa skala opodatkowania rozmaitych procesów towarzyszących funkcjonowaniu państwa oraz rozwój technologii przekładają się na pewnego rodzaju niekończącą się opowieść, w której ustawodawca zmuszony jest kodyfikować coraz to nowe stany faktyczne będące podstawą odpowiedzialności karnej skarbowej. W następstwie tego dochodzi do swego rodzaju inflacji prawa, która otwiera drogę do korzystania z powstających w prawie karnym skarbowym luk.

Prawo Karne Skarbowe

Prawo karne skarbowe to dziedzina prawa, która bezpośrednio odpowiada za ochronę fiskalnego interesu państwa. Swoimi regulacjami ma za zadanie zabezpieczyć państwo przed wyodrębnioną grupą przestępstw i wykroczeń przeciwko obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji oraz subwencji, obrotowi dewizowemu, organizacji gier hazardowych jak również tym wymierzonym w obowiązki celne i zasady między krajowego obrotu gospodarczego.

Źródła i podział Prawa Karnego Skarbowego.

W Kodeksie Karnym Skarbowym znajdziemy bliźniaczy względem Kodeksu Karnego podział na część ogólną określającą zasady odpowiedzialności karnej, jak również część szczegółową określającą konkretne przestępstwa. Inaczej niż w przypadku powszechnego prawa karnego, prawo karne skarbowe materialne definiuje zarówno przestępstwa jak i wykroczenia skarbowe.

Materialne prawo karne skarbowe dzieli się na część: ogólną i szczególną. W części ogólnej zawarte są zasady odpowiedzialności za przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz struktura i zasady stosowania środków reakcji karnej skarbowej. Część szczególna natomiast zawiera cztery rozdziały:

  • Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji lub subwencji
  • Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu z zagranicą towarami i usługami
  • Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obrotowi dewizowemu
  • Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko organizacji gier hazardowych

W przypadku przepisów prawa karnego skarbowego istnieje pewien mechanizm uzupełniania się lub pokrywania się przepisów karnych skarbowych z normami wynikającymi z innych ustaw. I tak w art. 8 KKS przewidziany jest tak zwany zbieg idealny określający działanie w przypadku wyczerpania znamion czynu zawartego w KKS i innej ustawy karnej.

Obowiązuje także subsydiarność wobec prawa finansowego w zakresie podmiotowo zbieżnym z tym obejmowanym przez prawo karne skarbowe. Prawo karne skarbowe uzupełnia prawo finansowe w zakresie nadania sankcji karnych tym normom, w przypadku których prawo finansowe nie może samoistnie egzekwować ich przestrzegania.

Podobnie jak w przypadku prawa karnego gospodarczego, przepisy karne skarbowe mają charakter blankietowy. Objawia się to zarówno w postaci przepisów odsyłających do rozporządzeń konkretnych organów, a w przypadku przepisów określających sankcję karną są to odesłania do innych przepisów określających ustawowy opis przestępstwa lub wykroczenia, z którego dokonanie sankcję przewiduje KKS.

Odpowiedzialność karna skarbowa

W przyjętej przez ustawodawcę koncepcji odpowiedzialności karnej skarbowej w polskim prawie karnym skarbowym widać szczególny zamysł, ażeby w pierwszej kolejności wyegzekwować od podatnika zaległą należność.

Dlatego przepisy prawa karnego skarbowego tworzą dla podatnika rozwiązania pozwalające uniknąć odpowiedzialności karnej skarbowej. Najpopularniejszym z nich jest dokonanie przez podatnika korekty deklaracji podatkowej. Jednak samo jej złożenie nie pozwala uniknąć kary. Koniecznym jest podanie powodu złożenia korekty i uiszczenie zaległej kwoty wraz z odsetkami.

Art. 16 KKS umożliwia natomiast poddanie się podatnikowi czynnemu żalowi. Instytucja ta przewiduje unikniecie odpowiedzialności karnej skarbowej w przypadku gdy podatnik po popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia sam zgłosi się do organów ścigania. W takim przypadku zaległa należność również musi zostać uiszczona.

Art. 17. § 1 zawiera regulacje odnośnie dobrowolnego poddanie się karze. Aby z niego skorzystać konieczna już jest zgoda sądu. Jednak by móc się powołać na dobrowolne poddanie się karze, prawo karne skarbowe określa cztery wymogi:

  • przyznanie, że jest się winnym popełnienia naruszającego przepisy czynu,
  • uiszczenie kwoty w wysokości jakiej naraziło się na uszczuplenie państwo,
  • opłacenie kary grzywny,
  • oraz pokrycie kosztów postępowania sądowego.

Postępowanie karne skarbowe, a postępowanie podatkowe.
W przypadku zaległego podatku, urząd podatkowy najpierw przeprowadza kontrolę. Jeżeli jej wynik pozwoli uznać, że doszło do nieprawidłowości podatkowych wszczynane zostaje postępowanie podatkowe. Takie postępowanie zostaje zakończone decyzją, która określa po pierwsze pierwotną wysokość zobowiązania podatkowego, a po drugie kwotę jaką należy zapłacić.

Chociaż w niektórych przypadkach po postępowaniu podatkowym kwestie karne skarbowe mogą się ograniczyć do nałożenia na podatnika mandatu, to jeżeli wynik postępowania podatkowego pozwoli ustalić, że doszło do wypełnienia znamion przestępstwa skarbowego, to wtenczas wszczęte zostanie postępowanie karne skarbowe, skutkiem którego może być nałożenie kary przewidzianej przez KKS.

Kancelaria Prawa Karnego Skarbowego

Reprezentowanie podejrzanych, czy na etapie sądowym oskarżonych, o przestępstwa skarbowe wymaga zarówno znajomości przepisów Kodeksu Karnego Skarbowego, procedury karnej jak również znajomości zasad obrotu gospodarczego. Szukając pomocy prawnej właśnie w tym obszarze warto rozważyć, czy kancelaria ma doświadczenie w postępowaniach przed organami skarbowymi, jak również czy specjalizuje się w sprawach gospodarczych.