Złożenie pozwu rozwodowego nieodłącznie wiąże się z podjęciem decyzji, czy rozwód ma zostać orzeczony ze wskazaniem winy jednego z małżonków, czy też bez orzekania o winie. Należy pamiętać, że w przypadku wnoszenia powództwa o rozwód bez orzekania o winie, konieczna jest zgoda obu małżonków na zakończenie małżeństwa. Wystarczy, aby jeden z małżonków nie stawiał się w sądzie, albo nie wyraził zgody na rozwód, żeby Sąd nie miał możliwości rozwiązania małżeństwa. Natomiast w przypadku rozwodu z orzekaniem winy jednego z małżonków, obecność tego drugiego nie jest wymagana – trzeba jednak udowodnić jego winę w rozpadzie małżeństwa. Zatem kiedy rozwód z orzekaniem o winie?
Spis treści
Rozwód z orzekaniem o winie
Udowodnienie wyłącznej winy w rozpadzie małżeństwa jest niezbędne przy orzeczeniu rozwodu z winy jednego z małżonków. W tym celu potrzebne będą dowody, którymi mogą być zarówno dokumenty, zdjęcia, nagrania audio lub video, a także zeznania świadków.
Co prawda Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy nie zawiera katalogu przyczyn w których orzeka się winę jednego z małżonków, to wieloletnia linia orzecznicza sądów pozwala na wskazanie przynajmniej kilku najbardziej typowych przyczyn orzeczenia rozwodu z winy jednego z małżonków.
Rozwód z orzekaniem o winie – najczęstsze przyczyny orzeczenia winy
Zdrada
Najbardziej powszechną przyczyną orzeczenia winy jednego z małżonków jest zdrada. Chodzi tu nie tylko o zdradę fizyczną, ale także o zdradę w znaczeniu emocjonalnym tzn. taką, w której nawet pomimo braku kontaktów fizycznych z drugą osobą, pozamałżeńska więź emocjonalna jest na tyle silna, że wywołuje u drugiego małżonka poczucie krzywdy. Z drugiej strony przyczyną orzeczenia winy może być dopuszczanie się zdrad bez emocjonalnego zaangażowania w taki związek (np. w przypadku korzystania z usług agencji towarzyskich, lub wchodzenie w relacje „bez zobowiązań”).
Uzależnienia
Przyczyną rozwiązania małżeństwa z winy jednego z małżonków są również wszelkiego rodzaju uzależnienia. Przy czym nie chodzi tu tylko o nałogi takie jak alkoholizm czy narkomania, ale także o uzależnienia behawioralne – tu przykładowo można wskazać hazard, zakupoholizm i inne zachowania, które ostatecznie doprowadzają do dysfunkcjonalności w życiu rodzinnym.
Przemoc
Naturalnie przyczyną orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy jednego z małżonków jest stosowanie przemocy. Przemoc może mieć charakter zarówno fizyczny, jak również psychiczny, a także finansowy. Przemoc psychiczna polega na ubliżaniu i upokarzaniu małżonka, umniejszaniu jego wagi, czy na wyśmiewaniu się z niego. Z kolei przemoc finansowa polega na ograniczaniu lub – w ogóle – uniemożliwieniu drugiemu małżonkowi dostępu do pieniędzy. Chodzi tu o takie sytuacje, w których jeden z małżonków drobiazgowo rozlicza drugiego, wydziela mu pieniądze, a te zarobione mu zabiera. Do takiej formy przemocy dojdzie również wtedy, gdy jeden z małżonków pokrywa z zarobionych przez siebie pieniędzy wszystkie, albo prawie wszystkie koszty utrzymania rodziny, podczas gdy drugi małżonek zarobione przez siebie pieniądze będzie miał „na własne potrzeby”.
Bezpodstawne opuszczenie
Kolejną przyczyną orzeczenia winy jednego z małżonków jest bezpodstawne opuszczenie drugiego małżonka. Chodzi tu o sytuacje, w których jeden z małżonków – pomimo wykazywania starań, dbania o dobro rodziny polegające na utrzymywaniu więzi emocjonalnych, dostarczania niezbędnych środków na utrzymanie – zostaje przez drugiego małżonka opuszczony. Szczególnie naganne jest to w sytuacji, gdy któryś z małżonków opuścił drugiego z powodu jego choroby, albo choroby wspólnego dziecka.
Rozwód z orzekaniem o winie – co daje orzeczenie winy
W wielu przypadkach orzeczenie winy daje przede wszystkim pokrzywdzonemu małżonkowi satysfakcję moralną. Z drugiej strony Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy przewiduje również bardziej wymierne korzyści orzeczenia rozwodu z winy jednego z małżonków w postaci alimentów.
W przypadku orzeczenia winy jednego z małżonków drugiemu przysługuje prawo do żądania alimentów w dwóch przypadkach. Pierwszy wystąpi wtedy, gdy niewinny małżonek popadnie w niedostatek (na skutek choroby lub innych zdarzeń). Drugi wtedy, gdy na skutek orzeczonego rozwodu ulega istotnemu pogorszeniu sytuacja majątkowa niewinnego małżonka. Powyższe obowiązki alimentacyjne nie są ograniczone w czasie, chyba że niewinny małżonek ponownie zawrze związek małżeński.
Sposób ukształtowania obowiązku alimentacyjnego w przypadku rozwodu z orzeczeniem winy lub bez jej orzekania jest istotnie zróżnicowany, albowiem w przypadku rozwodu bez orzekania o winie małżonkowie mają wobec siebie obowiązek alimentacyjny tylko wtedy gdy jedno z nich popadnie w niedostatek (brak przesłanki pogorszenia sytuacji materialnej) i – co do zasady – tylko w okresie pięciu lat od orzeczenia rozwodu.