Spółka partnerska (S.p.) to jedna wielu z możliwych form prowadzenia działalności gospodarczej. Jako osobowa spółka prawa handlowego jest formą dedykowaną dla osób wykonujących wolne zawody, które zdecydowały się prowadzić działalność gospodarczą jako przedsiębiorstwo pod swoją firmą. Jako, że spółka partnerska jest wariacją na temat spółki jawnej, podobnie jak ta druga nie posiada ona osobowości prawnej lecz ustawodawca nadał jej zdolność do czynności prawnych co czyni ją uczestnikiem obrotu gospodarczego.
Spis treści
Spółka partnerska – wspólnik
Wspólnik spółki partnerskiej wyróżnia się na tle wspólników innych spółek osobowych jak i kapitałowych. Jego wyjątkowość polega na określeniu konkretnego zawodu jaki powinien wykonywać aby mógł zawiązać spółkę z innym wykonawcą wolnego zawodu.
Te wymienione są w art. 88 Kodeksu Spółek handlowych: adwokat, aptekarz, architekt, inżynier budownictwa, biegły rewident, broker ubezpieczeniowy, doradca podatkowy, makler papierów wartościowych, doradca inwestycyjny, księgowy, lekarz, lekarz dentysta, lekarz weterynarii, notariusz, pielęgniarka, położna, radca prawny, rzecznik patentowy, rzeczoznawca majątkowy i tłumacz przysięgły.
Wspólnik w spółce partnerskiej poza wymogiem wykonywania wolnego zawodu odróżnia się od wspólników innych spółek mianem partnera jakie zostało mu przypisane.
Odpowiedzialność wspólników
Mając na uwadze całokształt prac wykonywanych przez osoby będące w wolnym zawodzie nie można nie dostrzec indywidualnego charakteru tych prac. Dlatego też konstrukcja odpowiedzialności wspólników/partnerów za zobowiązania spółki partnerskiej również odróżnia się na tle innych spółek osobowych i kapitałowych. Z przepisów Kodeksu spółek handlowych wynika, że wspólnik/partner nie ponosi odpowiedzialności za:
- zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu, czyli tzw. błąd w sztuce,
- zobowiązania spółki wynikłe z działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę, a podlegających kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z wykonywaniem wolnego zawodu.
Oczywiście są to zasady odpowiedzialności przewidziane w „surowej” wersji. Jeżeli wspólnicy/partnerzy zawrą właściwe postanowienia w umowie spółki wtedy możliwe jest rozszerzenie odpowiedzialności poszczególnych wspólników/partnerów za zobowiązania spółki powstałe w wyniku wykonywania wolnego zawodu przez innego wspólnika/partnera. Są to jednak zasady odnoszące się wyłącznie do tych zobowiązań, które powstały w wyniku wykonywania wolnego zawodu przez któregokolwiek z partnerów. W pozostałym zakresie np. zobowiązań podatkowych odpowiedzialność spółki pokrywa się z odpowiedzialnością wspólników, a wspólnicy ponoszą odpowiedzialność solidarnie pomiędzy sobą.
Spółka partnerska – umowa spółki
W większej części przepisy określające elementy obligatoryjne umowy spółki partnerskiej pokrywają się z tymi znanymi ze spółki jawnej. Elementami odmiennymi jest określenie w umowie spółki partnerskiej wolnego zawodu, który będzie wykonywany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Od decyzji partnerów zależą natomiast elementy fakultatywne umowy spółki partnerskiej takie jak na przykład wymienione uprzednio postanowienia rozszerzajcie odpowiedzialność partnerów za zobowiązania innych wspólników powstałe w wyniku wykonywanych przez nich wolnych zawodów.
Jednak samo sporządzenie umowy spółki partnerskiej nie stanowi jeszcze o fakcie jej powstania. Aby do tego doszło czynnością konieczną jest zgłoszenie spółki do Krajowego Rejestru Sądowego.
Przed zgłoszeniem spółki partnerskiej do Krajowego Rejestru Sądowego odpowiedzialność za zobowiązania zaciągane na rzecz spółki powstaje na osobach które z dniem wpisania spółki do rejestru uzyskują status partnera. Zobowiązania powstałe w tym czasie mogą być dochodzone subsydiarnie od partnerów spółki.
Wkłady wspólników
Jak już wcześniej zostało wspomniane spółka partnerska jest podmiotem uregulowanym przez ustawodawcę w Kodeksie spółek handlowych w oparciu o zasadę odrębności od spółki jawnej tj. zostały wprowadzone pewne przepisy kształtujące odrębność spółki partnerskiej, natomiast w pozostałym zakresie należy stosować przepisy przynależne spółce jawnej.
Ma to przełożenie na kwestię wkładu wspólników w spółce partnerskiej. W jej przypadku partner zobowiązany jest wnieść wkład do spółki jednak może ona wystąpić w dwojakim charakterze. Wkład ten będzie polegał albo na obciążeniu lub przeniesieniu prawa własności rzeczy lub innych praw albo może to być dokonywanie świadczeń na rzecz spółki tj. np. świadczenie pracy.
Wkład wniesiony do spółki partnerskiej może więc przybrać postać wkładu pieniężnego lub niepieniężnego. Umowa spółki powinna określić w sposób dokładny zarówno samych partnerów spółki jak i wniesiony przez nich wkład wraz z jego wartością.
Spółka partnerska – reprezentacja oraz prowadzenie spraw spółki
Reprezentacja spółki partnerskiej oraz prawo do zarządzania nią to kolejny przykład silnego pokrewieństwa tej formy prowadzenia działalności gospodarczej ze spółką jawną. W obu przypadkach obowiązują bowiem te same zasady.
Co do zasady każdemu z partnerów przysługuje prawo do reprezentowania spółki obejmujące dokonywanie przez niego czynności zarówno sądowych jak i pozasądowych. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie aby inaczej unormować zakres reprezentacji w umowie spółki partnerskiej.
Kodeks spółek handlowych przewiduje jednak możliwość pozbawienia partnera jego prawa do reprezentacji spółki. Aby tego dokonać potrzebne jest podjęcie uchwały w trybie przewidzianym przez KSH jednak jej skutki prawne zostaną wywołane dopiero z chwilą ujawnienie takiej uchwały w rejestrze.
W kwestii prowadzenia spraw spółki partnerskiej każdy z partnerów posiada uprawnienie by samodzielnie załatwiać sprawy spółki w zakresie nieprzekraczającym zakresu zwykłego zarządu. Uprawnienie to może jednak zostać ograniczone sprzeciwem innego ze wspólników do rozwiązania czego potrzebne jest podjęcie odpowiedniej uchwały. Podjęcia uchwały wymaga również udzielenie zgody na reprezentowanie spółki w sprawach przekraczających zwykły zarząd.
Rozwiązanie spółki partnerskiej
Aby mogło dojść do rozwiązania spółki partnerskiej koniecznym jest wystąpienie jednej z poniższych przyczyn:
- przyczyny określone w umowie spółki;
- jednomyślną uchwała partnerów;
- ogłoszenie upadłości spółki;
- prawomocne orzeczenie sądu;
- utratę przez wszystkich parterów prawa do wykonywania wolnego zawodu.
Dodatkowymi okolicznościami mogącymi mieć wpływ na konieczność rozwiązania spółki partnerskiej jest albo śmierć jednego z partnerów albo utracenie przez niego możliwości wykonywania wolnego zawodu. W przypadku tej pierwszej sytuacji ustawodawca przewidział możliwość wejścia w miejsce zmarłego partnera jego spadkobiercy jednak z zastrzeżeniem, ze spadkobierca również musi wykonywać wolny zawód.
W sytuacja zaś gdy partner utraci uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu koniecznym jest aby, za pośrednictwem oświadczenia złożonego innemu partnerowi, wystąpił ze spółki partnerskiej najpóźniej w ostatnim dniu roku obrotowego, w trakcie którego utracił swoje uprawnienia. Gdy tego nie zrobi, domniemywa się, że właściwe oświadczenie zostało złożone w ostatnim dniu terminu tj. ostatnim dniu roku obrotowego.