Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości jest najbardziej powszechnym przestępstwem w komunikacji. Z kolei spowodowanie wypadku w stanie nietrzeźwości związane jest z podwyższoną odpowiedzialnością karną. Przestępstwem jest także prowadzenie pojazdów mechanicznych w stanie po użyciu narkotyków i to niezależnie od ich zawartości w organizmie. Natomiast nie jest już przestępstwem prowadzenie w stanie nietrzeźwości roweru.
Spis treści
Stan nietrzeźwości, a stan po użyciu alkoholu
Stan nietrzeźwości został określony w Kodeksie Karnym i zachodzi wtedy, gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila, albo 0,25 miligrama w jednym decymetrze sześciennym wydychanego powietrza. Taki stan występuje również wtedy, gdy poziom alkoholu we krwi lub w wydychanym powietrzu zmierza do osiągnięcia takiego poziomu. Ma to znaczenie w przypadku badania w krótkim okresie od spożycia alkoholu, kiedy spożyty alkohol nie został jeszcze przez organizm zabsorbowany. Oznacza to, że nawet w sytuacji, gdy wynik z badania alkomatem pokaże wartość niższą niż 0,25 decymetra, a kolejne badanie przeprowadzone w krótkim czasie pokaże wynik przekraczający 0,25 decymetra, to prowadzenie pojazdu w takim stanie będzie kwalifikowane jako przestępstwo.
Polska ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi wprowadza także definicję stanu po użyciu alkoholu. Stan po użyciu alkoholu zachodzi wtedy, gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,2 promila, albo 0,1 miligrama w jednym decymetrze sześciennym wydychanego powietrza, albo, gdy poziom alkoholu we krwi lub w wydychanym powietrzu zmierza do osiągnięcia takiego poziomu. Prowadzenie pojazdu mechanicznego w takim stanie jest wykroczeniem zagrożonym mandatem i 10 punktami karnymi, a w skrajnych przypadkach karą grzywny do 5.000 złotych lub aresztu.
Prowadzenie pojazdu pod wpływem narkotyków
Jazda pod wpływem narkotyków jest traktowane analogicznie jak jazda w stanie nietrzeźwości. W toku postępowania dowodowego istotne znaczenie ma wykazanie, że obecność narkotyków w organizmie nie miała wpływu na zdolności psychomotoryczne oskarżonego i należy zastosować analogię do stanu po użyciu alkoholu. Zazwyczaj proces dowodzenia opiera się o opinię biegłych lekarzy z zakresu toksykologii, którzy powinni ustalić, czy określona zawartość narkotyku w organizmie miała wpływ na sposób prowadzenia pojazdu – tym bardziej, że obecność niektórych narkotyków w organizmie jest obecna na wiele tygodni po ich spożyciu.
Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości – pojazd mechaniczny
Prowadzenie pojazdów mechanicznych (samochodów motocykli) w stanie nietrzeźwości jest przestępstwem zagrożonym karą pozbawienia wolności do lat dwóch. Dodatkowo w każdym przypadku skazanie za jazdę w stanie nietrzeźwości oznacza zabranie uprawnień do prowadzenia pojazdu na przynajmniej 3 lata. W sytuacji ponownego popełnienia przestępstwa jazdy w stanie nietrzeźwości, sąd zabierze sprawcy prawo jazdy dożywotnio.
Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości – rower
Od 2015 roku prowadzenie roweru w stanie nietrzeźwości nie jest przestępstwem. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami za jazdę rowerem w stanie nietrzeźwości grozi mandat w wysokości 500 złotych. Natomiast jazda rowerem w stanie po użyciu alkoholu – tj. gdy zawartość alkoholu we krwi wynosi od 0,2 do 0,5 promila – grozi mandatem w wysokości od 200 do 300 złotych.
W przypadku prowadzenia roweru w stanie nietrzeźwości nie można wykluczyć poważniejszej sankcji w przypadku, gdy kierujący rowerem stworzy zagrożenie w ruchu – np. będzie jechał pod prąd lub tzw. wężykiem – stwarzając tym samym ryzyko kolizji lub wypadku innych pojazdów. Wtenczas sprawa może zostać skierowana do sądu, który wymierzy grzywnę od 20 do 5.000 złotych lub orzeknie karę aresztu od 5 do 14 dni. Sąd może także zdecydować o odebraniu uprawnień do prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres od pół roku do 3 lat.
Spowodowanie wypadku w stanie nietrzeźwości
Spowodowanie wypadku w stanie nietrzeźwości wiąże się z kumulatywną odpowiedzialnością karną – najpierw sprawca może zostać skazany za sam fakt prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości, a następnie za spowodowanie wypadku w tym stanie. W zależności od skutków wypadku sąd może skazać na karę do 4,5 lat więzienia w sytuacji, gdy w wyniku wypadku nie było ofiar śmiertelnych. W przypadku, gdy w wypadku spowodowanym przez kierującego w stanie nietrzeźwości, były ofiary śmiertelne, oskarżonemu grozi kara nie niższa niż 2 lata pozbawienia wolności, a górna granica odpowiedzialności karnej wynosi 12 lat więzienia.
Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości – podsumowanie
Warto również pamiętać, że w sytuacji zatrzymania za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości, należy unikać szybkich decyzji związanych ze składaniem wyjaśnień, a zwłaszcza przyznaniu się do winy. Najlepszą praktyką w takich przypadkach jest poprosić o pomoc adwokata lub radcy prawnego, którzy doradzą najlepszą ścieżkę postępowania w konkretnej sytuacji.